Αρθρογραφώ από το 2000 και η παρούσα παρουσίαση του Elite: Dangerous είναι το δυσκολότερο κείμενο που έχω γράψει εδώ και 15 χρόνια.
Πρώτον, γιατί έχω αδυναμία στο αρχικό Elite, το πρώτο παιχνίδι με το οποίο ασχολήθηκα τόσο πολύ. Νομίζω όλοι έχουμε μια αδυναμία στο πρώτο παιχνίδι όπου «καήκαμε» όταν ήμασταν μικροί, και που θα του φερόμαστε με ιδιαίτερο τρόπο: για εμένα αυτό το παιχνίδι ήταν το πρώτο Elite, το 1984 στον Spectrum της εποχής. Είναι δύσκολο να είσαι αμερόληπτος με τον αληθινό απόγονο ενός τόσο σημαντικού τίτλου που σε έχει σημαδέψει.
Δεύτερον, γιατί πρόκειται για ένα από εκείνα τα παιχνίδια που διχοτομούν το κοινό- και είναι απόλυτα φυσιολογικό. Μερικές φορές βλέπεις user reviews στο Metacritic για ένα παιχνίδι, με κάποιους να το αξιολογούν με 1 και τους άλλους μισούς να βαθμολογούν με 10. Το ίδιο γίνεται με το Elite: Dangerous αλλά αυτή την φορά πρόκειται για μια περίεργη περίπτωση όπου καταλαβαίνω και τις δύο απόψεις. Όπως και το αχανές διάστημα, προκαλεί δέος, σεβασμό και το μυαλό σου ανατινάσσεται όταν αναλογίζεσαι τις πιθανότητες, αλλά είναι επίσης κι ένα πολύ αφιλόξενο πράγμα, αδυσώπητο και, για κάποιους, βαρετό. Είναι από εκείνα τα παιχνίδια που είτε λατρεύεις, είτε αντιπαθείς.
Τρίτον, είναι ένα παιχνίδι που αναβαθμίζεται, μεγαλώνει, αναπτύσσεται και αλλάζει, κάθε μέρα που περνάει. Πέρα από τα επί πληρωμή expansions που θα ακολουθήσουν, υπάρχει συνεχόμενη τροφοδότηση του παιχνιδιού με νέο περιεχόμενο, επιδιορθώσεις και αλλαγές. Κάθε εβδομάδα η Frontier Development στέλνει κι ένα newsletter που ενημερώνει για τα σχέδιά της (το τελευταίο, για παράδειγμα, ενημέρωσε ότι οι παίκτες θα μπορούν συλλογικά να μαζεύουν πρώτες ύλες για να κατασκευάσουν νέους διαστημικούς σταθμούς). Πώς λοιπόν παρουσιάζεις μια κριτική για κάτι που δεν έχει ολοκληρωθεί, που του έχεις αδυναμία και που οι μισοί gamers δεν καταλαβαίνουν; Δεν πάει άλλο όμως: σχεδόν έναν μήνα μετά και έχοντας φτάσει να πιλοτάρω το θηριώδες Anaconda (το μεγαλύτερο, ακριβότερο σκάφος αυτή τη στιγμή), έχω εξαντλήσει κάθε deadline και πρέπει να γεμίσω αυτή την τεράστια άσπρη σελίδα…
Το Elite: Dangerous είναι το Elite, εν έτει 2015: τίποτα από την βασική φιλοσοφία δεν έχει αλλάξει από τον κλασικό spaceship simulator. Aπό πολλές απόψεις, είναι σαν να παίζεις το ίδιο παιχνίδι, απλά σε ένα πολύ πιο όμορφο και πλούσιο περιβάλλον. Στο παιχνίδι είμαστε εμείς, το σκάφος μας και ένας γαλαξίας 400.000.000 συστημάτων. Σκοπός μας… δεν υπάρχει! Παίζουμε όπως θέλουμε, κάνουμε ότι θέλουμε, προφανώς πάντα με τις αντίστοιχες συνέπειες. Υπάρχει μεν ένα βασικό κίνητρο, να μαζέψεις χρήματα για να αγοράσεις ένα καλύτερο σκάφος (με καλύτερα όπλα και συστήματα) και να ανέβεις στην ιεραρχία των πιλότων, αλλά αυτά όλα γίνονται οργανικά, χωρίς να ακολουθείς ένα προδιαγεγραμμένο μονοπάτι. Κανείς δεν σου κρατάει το χεράκι και στην αρχή τα δεκάδες διαδοχικά λάθη και γκάφες είναι αναπόφευκτα.
Ας απομονώσουμε τα επί μέρους στοιχεία και ας ξεκινήσουμε τμηματικά. Τι μπορεί να κάνει ένας πιλότος; Πρώτα έχουμε το εμπόριο: αγοράζουμε φθηνά, πουλάμε ακριβά. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά αγαθά, χωρισμένα σε πολλές κατηγορίες, με τις δικές τους ιδιαιτερότητες: κάθε σύστημα έχει τις δικές του εισαγωγές/εξαγωγές ανάλογα με την βασική του οικονομία, ενώ ο αστρικός χάρτης δίνει αρκετές φιλτραρισμένες λεπτομέρειες για να βρείτε κάποιες βασικές, προσοδοφορές διαδρομές. Για να βρείτε όμως κάποια πραγματικά καλή διαδρομή με καλό κέρδος σε κάθε ταξίδι, θα πρέπει να ψάξετε και να πειραματιστείτε. Σημειώστε ότι αν υπάρξει μεγάλη προσφορά, η ζήτηση πέφτει και οι τιμές χαμηλώνουν: ειδικά αν αναλογιστείτε ότι στον κόσμο πετάνε κι άλλοι πιλότοι (άσχετα αν τους βλέπετε ή όχι, αν παίζετε στο Solo Mode), καταλαβαίνετε πως η αγορά αλλάζει διαρκώς. Σκοπός λοιπόν είναι να βρείτε μια καλή διαδρομή, να την αρμέξετε όσο μπορείτε και να προχωρήσετε στην επόμενη. Μετά υπάρχει το mining: με τον κατάλληλο εξοπλισμό, σε μια καλή ζώνη αστεροειδών, μπορείς να ψαρέψεις καλό κέρδος, ρουφώντας τα διαφορετικά είδη ορυκτών (αρκεί να μην γίνεις θύμα πειρατή). Η ασχολία αυτή μοιάζει όντως με το ψάρεμα σε κάποιο ΜΜΟ: δεν ξέρεις ποτέ τι θα «πιάσεις» και αν αξίζει τον κόπο η υπομονή που πρέπει να δείξεις. Ακολουθεί το exploration, μια όχι τόσο συμφέρουσα ενασχόληση ακόμα: χρησιμοποιώντας ειδικούς αισθητήρες, μπορούμε να χαρτογραφούμε άγνωστα συστήματα και να πωλούμε αργότερα τα δεδομένα στους σταθμούς. Ένα ευέλικτο, γρήγορο σκάφος (με fuel scoops για να ανεφοδιάζεται στον δρόμο) μπορεί να χαρτογραφήσει δεκάδες, εκατοντάδες συστήματα. Είναι μάλλον μονότονο χόμπι, αλλά σου δίνει την δυνατότητα να θαυμάσεις μερικά όμορφα συστήματα όπως και να κάνεις μερικές ανέμελες βόλτες.
Τέλος, έχουμε τις δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με μάχες: μπορείτε να γίνετε πειρατές και να κυνηγάτε έμπορους (παίκτες ή NPCs) αν και έτσι θα γίνετε επικηρυγμένοι και θα σας κυνηγάνε για την αμοιβή. Με τον κατάλληλο εξοπλισμό, αρκεί να βρεθείς πίσω από ένα σκάφος καθώς ταξιδεύει στην διαστρική υπερ-ταχύτητα και να προσπαθήσεις να τον βγάλεις έξω από την πορεία του, μέσα από ένα είδους mini-game όπου ο θύτης πρέπει να κρατήσει μέσα στο στόχαστρο το υποψήφιο θύμα, για ορισμένα δευτερόλεπτα. Αυτή την πειρατική παρέμβαση μπορεί να σας την κάνει φυσικά και κάποιος άλλος για να σας βγάλει από το super-cruise. Μπορείτε βέβαια να κάνετε ακριβώς το αντίστροφο, δηλαδή να κυνηγάτε επικηρυγμένους για την αμοιβή! Υπάρχουν παίκτες που ασχολούνται αποκλειστικά και μόνο με το bounty hunting: στήνεις καρτέρι στο σημείο εισόδου του συστήματος και ελέγχεις κάθε σκάφος που έρχεται (είτε είναι NPC, είτε άλλος παίκτης), ελέγχοντας αν καταζητείται για εγκλήματα σε αυτόν τον τομέα ή και σε μακρινά συστήματα (αρκεί να έχεις και τους κατάλληλους σαρωτές). Μια ακόμα… σκιώδης δραστηριότητα είναι και το smuggling, το λαθρεμπόριο, το οποίο είναι μια τέχνη από μόνο του: αν απενεργοποιήσεις κάποια από τα υποσυστήματα του σκάφους, αφήνεις μικρότερο θερμικό ίχνος, άρα έχεις πιθανότητες να μην σε σταματήσει το «μπλόκο» για έλεγχο.
Η αλήθεια είναι ότι ο σωστός πιλότος, οφείλει να συνδυάσει όλες τις δραστηριότητες, όχι μόνο επειδή μεγιστοποιεί τα κέρδη του, αλλά για να κρατήσει και το ενδιαφέρον του. Αυτό δεν θα πει ότι δεν μπορείτε να κάνετε ότι θέλετε. Υπάρχει κόσμος που απλά μεταφέρει τόνους αγαθών, πέρα-δώθε, συνέχεια, σαν ένα διαγαλαξιακό Truck Simulator, όπου κάνεις τεράστια ταξίδια και δεν πυροβολάς ούτε μια φορά. Υπάρχει και η ακριβώς αντίθετη νοοτροπία: κάποιοι στήνουν ενέδρες σε καταζητούμενους πιλότους και απλά σκοτώνουν σκάφη της ΑΙ, ένα ατελείωτο farming για bounties που είναι εξίσου επικερδές. Διαλέγεις με τι θέλεις να ασχοληθείς κάθε φορά και το κάνεις, χωρίς να σου υπαγορεύει κάποιος τι πρέπει να κάνεις. Από αυτή την άποψη, το Elite: Dangerous, όπως και ο ιστορικός του προκάτοχος, είναι το απόλυτο open-world πάρκο ψυχαγωγίας. Αν θέλετε πλοκή, σενάριο και ξεκάθαρους στόχους, το παιχνίδι αυτό κατηγορηματικά, δεν είναι για εσάς.
Εκτός από τις γενικές αυτές δραστηριότητες, υπάρχουν φυσικά και οι αποστολές που μπορείτε να βρείτε σε κάθε σύστημα. Οι αποστολές στους σταθμούς, θα μπορούσαν να έχουν περισσότερη ποικιλία: φαντάζομαι δεν είναι και πολύ δύσκολο να γίνει αυτό και να δούμε περισσότερες σε επόμενο content patch. Υπάρχουν εύκολες αποστολές για μεταφορά πακέτων ή ατόμων, με χαμηλό ρίσκο. Ένα σκαλί πιο πάνω είναι αποστολές που σας ζητάνε να σκοτώσετε Χ πειρατές ή Ζ έμπορους. Υπάρχουν και πιο ειρηνικές αποστολές εμπορίου: για παράδειγμα σε ένα σύστημα που βασανίζεται από ασθένειες, ίσως υπάρχει μεγάλη ζήτηση για φάρμακα και κάποιοι θα δημοσιεύουν αγγελίες που χρυσοπληρώνουν για το συγκεκριμένο αγαθό. Οι πιο συχνές αποστολές είναι η ανάκτηση ειδικών αντικειμένων από γειτονικό σύστημα, είτε είναι σχέδια για οπλικά συστήματα ή κάποιο artifact. Για να πετύχετε αυτά τα αντικείμενα, θα πρέπει να ψάχνετε τα USS. Ανά τακτά διαστήματα, όπως ταξιδεύετε με υψηλή ταχύτητα μέσα σε ένα σύστημα, το παιχνίδι δημιουργεί αυτά τα Unidentified Signal Courses, τα οποία μπορεί να είναι διάφορα πράγματα. Όταν σταματήσετε την υπερ-ταχύτητα και πλησιάσετε την μυστηριώδη εκπομπή αυτή, μπορείτε να δείτε τι περιέχει αυτό το random encounter. Μπορεί να είναι ενέδρα πειρατών, μπορεί να είναι κάποιος περαστικός έμπορος ή κάποιος που θα σας δώσει μια αποστολή. Μερικές φορές, στο USS βρίσκετε απλά να περιφέρονται κάποιες κάψουλες. Και μερικές από αυτές τις φορές, μπορείτε να βρείτε το σωστό objective, έτοιμο να το μαζέψετε για τον εργοδότη σας. Όσο ολοκληρώνετε πάντως τις αποστολές, κερδίζετε και reputation για τον εκάστοτε εργοδότη και με τον καιρό θα ξεκλειδώνετε και πιο δύσκολες αποστολές με αποκορύφωση τις εκτελέσεις συγκεκριμένων πιλότων σε γειτονικά συστήματα.
Αν και η βασική συνταγή του Elite: Dangerous παραμένει ίδια, το παιχνίδι είναι φυσικά εμπλουτισμένο με ποικιλόμορφους μηχανισμούς και models. Το σύστημα θερμικού αποτυπώματος που αναφέρθηκε πιο πάνω, είναι ένα μόνο από τα «ρεαλιστικά» συστήματα που έχει υιοθετήσει ο David Braben στο νέο Elite. Μπορείτε να απενεργοποιήσετε τον διορθωτή πορείας και να παίξετε με το αμείλικτο σύστημα αδράνειας- εξαιρετικά δύσκολη τεχνική αλλά επιτρέπει σωτήριες μανούβρες σε ορισμένα σημεία. Μπορείτε να στοχέψετε ένα υπο-σύστημα του εχθρού, για συγκεκριμένα αποτελέσματα: καταστρέψτε τον κινητήρα του εχθρού και θα έχει χαμηλότερη τελική ταχύτητα, ρίξτε στο αμπάρι του και θα αρχίσει να ρίχνει κουτιά εμπορεύματος, ανατινάξτε τις ασπίδες, τα όπλα ή τις μηχανές του και αντίστοιχα θα περιορίσετε τη μαχητικότητά του. Ο χειρισμός του Elite: Dangerous έχει σαφέστατο προσανατολισμό σε flight sim (όπως και οι μάχες, που μπορούν να γίνουν ιδιαίτερα απαιτητικές με όλα τα δεκάδες διαφορετικά είδη όπλων, πυραύλων, αντιμέτρων και ασπίδων), ενώ οι περισσότεροι ψαγμένοι παίκτες παίζουν με κάποιο ειδικό χειριστήριο ή συνδυασμό HOTAS με throttle. Το παιχνίδι παίζεται μια χαρά και με πληκτρολόγιο/ποντίκι (εγώ έτσι έπαιξα), απλά χρειάζεται ένα καλό remapping των πλήκτρων, ενώ αναπόφευκτα θυσιάζονται κάποια πλήκτρα. Ξεχάστε τον χειρισμό… Q, A, O, P και Spacebar, εδώ χρειάζεσαι δεκάδες controls και πλήκτρα για input, είτε είναι για τη μάχη, την εξισορρόπηση ενέργειας στα συστήματα (ασπίδες, όπλα, μηχανές), τη στόχευση, τις επικοινωνίες, την εναλλαγή σε διαφορετικές ομάδες οπλικών συστημάτων… ακόμα και το παρκάρισμα είναι μπελάς. Μια μεγάλη επίσης αλλαγή στον σχεδιασμό είναι η always-online φύση του παιχνιδιού που σας απαιτεί συνδεδεμένο, ακόμα και όταν παίζετε μόνοι. Σε κάθε instance του συστήματος όπου βρίσκεστε, μπορούν να βρίσκονται μέχρι και 32 άλλοι παίκτες: αν έχετε επιλέξει το solo mode, δεν θα τους βλέπετε, ούτε εκείνοι εσάς. Αλλά επειδή πρέπει να καταχωρείται η αλληλεπίδραση που έχουν οι χιλιάδες παίκτες, στα χιλιάδες συστήματα, είτε είναι στο εμπόριο, είτε στις αποστολές και τα factions, δυστυχώς το Elite: Dangerous απαιτεί σύνδεση στο Internet. Τέλος, μια από τις βασικές διαφορές είναι το… τριπλό rating: ένα από τα… άγραφα objectives του παλιού Elite ήταν να σκαρφαλώσεις στην ιεραρχία των πιλότων, ξεκινώντας από το Harmless για να φτάσεις στο Elite. Αυτή η αξιολόγηση πλέον χωρίζεται στην εξερεύνηση (παίρνεις πόντους όσο χαρτογραφείς συστήματα), στο εμπόριο (όσο περισσότερο κέρδος βγάζεις από αγοροπωλησίες) και στις μάχες (ανεβαίνει όσο περισσότερους και δυσκολότερους εχθρούς εξοντώνεις). Προφανώς δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ότι από τεχνικής άποψης το νέο Elite είναι έτη φωτός μπροστά από τον προκάτοχο, όπως βλέπετε κι από τις εικόνες- να σημειωθεί όμως ότι υπάρχει και εντυπωσιακή υποστήριξη για Oculus, ενώ το optimization είναι αρκετά καλό για να τρέχει και σε μέτρια μηχανήματα.
Φυσικά δεν έχουμε εξαντλήσει την απεραντοσύνη αυτού του τίτλου. Πού και πού, το Elite: Dangerous θα σου πετάξει και κάτι περίεργο: κάποια συστήματα έχουν Rare αγαθά προς πώληση. Όσο πιο μακριά τα μεταφέρετε, από το σημείο παραγωγής τους, τόσο πιο ακριβά θα τα πωλήσετε. Αν τα μεταφέρετε πάνω από 120 έτη φωτός, το κέρδος απογειώνεται. Οπότε, εκεί που έχεις συνηθίσει σε ένα σύστημα, εμφανίζεται ένα τέτοιο αγαθό, τα παρατάς όλα και ταξιδεύεις στην άλλη άκρη του κόσμου. Ίσως να βρεις αντίστοιχα Rare όπλα σε έναν σταθμό ή να πετύχεις μια ζώνη πολέμου όπου δύο τοπικές παρατάξεις αλληλοσκοτώνονται. Ή ίσως ξαφνικά, μέσα στην ηρεμία του ταξιδιού, να δεις όλα τα συστήματα στα κόκκινα και το σκάφος να διαλύεται: μαύρη τρύπα!
Το Elite: Dangerous δεν έχει πλοκή, δεν έχει ένα βασικό σενάριο. Αυτό δεν θα πει ότι δεν υπάρχει μια ιστορία και ότι η μοίρα του σύμπαντος είναι χαοτική: γίνονται εξελίξεις και υπάρχουν γεγονότα σημαντικά, τα οποία επηρεάζουν τα συστήματα, το εμπόριο, τα διάφορα κοινωνικοπολιτικά μέτωπα. Μέσα από το δίκτυο ειδήσεων GalNet, οι developers δημοσιεύουν στους σταθμούς όλες τις εξελίξεις: εμφύλιοι, επαναστάσεις, πραξικοπήματα, απεργίες, όλα αυτά επηρεάζουν το gameplay. Αυτό το τεράστιο πάρκο, είναι το τέλειο μέρος για παίκτες που θέλουν να δοκιμάσουν τα όρια του παιχνιδιού, να πειραματιστούν, να θέσουν τα δικά τους objectives. Κάποιοι παίκτες για παράδειγμα, βάλθηκαν να αντιστρέψουν το πολιτικό καθεστώς σε ένα τυχαίο σύστημα, βοηθώντας ένα τοπικό κίνημα φανατικών θρησκόληπτων. Εκατοντάδες, χιλιάδες παίκτες, άρχισαν να βοηθούν το συγκεκριμένο faction, ολοκληρώνοντας αποστολές και φέρνοντας αγαθά, ώστε να αυξήσουν την επιρροή του. Έτσι έγινε: από ένα χαμηλό 5%, το faction δυνάμωσε και το σύστημα μπήκε σε εμφύλιο πόλεμο. Αυτόματα το παιχνίδι άρχισε να δημιουργεί ζώνες εμφυλίου, οι τιμές του εμπορίου άλλαξαν, ήρθαν στόλοι ενίσχυσης για να καταστείλουν τους επαναστάτες, κ.λπ. Μια άλλη ομάδα, βάλθηκε να εξερευνήσει όλον τον γαλαξία: δημιούργησαν μια συντεχνία εξερεύνησης, μοίρασαν κομμάτια του χάρτη και είπαν: “οκ παιδιά, εμείς απλά πάμε να χαθούμε στην απεραντοσύνη του γαλαξία, χαρτογραφώντας ό,τι βρεθεί μπροστά μας”. Ο κόσμος του παιχνιδιού είναι τόσο μεγάλος, που αυτοί οι παίκτες μπορεί να «χαθούν» για πάντα, καθώς εξερευνούν το ανεξερεύνητο. Είμαι σίγουρος ότι θα ακολουθήσουν δεκάδες διαφορετικά παραδείγματα με κόσμο που θα αρχίσει να δοκιμάζει το meta του παιχνιδιού, να σπρώχνει τα όρια της μηχανής- να εξερευνά, να αμφισβητεί. Και ποιο καλύτερο περιβάλλον για να τα κάνεις όλα αυτά, από το χαώδες κενό που περιβάλλει αυτό το ασήμαντο βραχάκι που αποκαλούμε Γη;
Αυτό είναι το Elite: Dangerous. Πανέμορφο, αχανές, ελεύθερο, χαοτικό, ατίθασο, ζόρικο. Παρουσιάζει τρομακτικό εύρος και μήκος πιθανοτήτων, παρόλο που (ακόμα) δεν έχει το αντίστοιχο βάθος. Δεν είναι ένα παιχνίδι για όλους, αλλά οι γνώστες της κατηγορίας είναι σίγουρο ότι θα κάψουν εκατοντάδες ώρες, καθώς το Elite: Dangerous είναι σίγουρα ένα από εκείνα τα παιχνίδια που απλά δεν κάνεις ποτέ Uninstall.
